Mục lục [Ẩn]
Hỏi:
Chào chuyên gia, tôi là Lan, 68 tuổi. Khoảng 10 năm trước, tôi bắt đầu bị đau đầu gối và lưng, đi khám thì biết mình bị thoái hóa khớp gối và thoát vị đĩa đệm. 3 năm nay tôi dùng 1 loại thuốc đông y giảm đau gia truyền dạng viên hoàn và thấy rất hiệu quả, uống thì tôi không bị đau nữa đồng thời cũng không gặp tác dụng phụ gì.
Gần đây, vì đọc nhiều báo về việc thuốc đông y trộn thuốc giảm đau nên tôi đang rất lo lắng. Tôi định bỏ thuốc nhưng cứ ngưng là lại đau trở lại. Tôi muốn hỏi nếu tiếp tục uống thuốc này thì có sao không và giờ tôi phải làm gì? Mong chuyên gia giải đáp giúp tôi!
Uống thuốc đông y giảm đau lâu ngày có sao không?
Trả lời:
Chào bác, tôi đã gặp rất nhiều bệnh nhân tự ý dùng thuốc đông y dạng viên hoàn, dạng bột để giảm đau trong các bệnh lý liên quan đến xương khớp. Đặc điểm của đa số các thuốc này là giảm đau rất nhanh và mạnh, tuy nhiên chỉ cần ngưng thuốc là cơn đau sẽ tái phát. Nguyên nhân là do chúng có chứa các thuốc giảm đau như paracetamol, thuốc nhóm NSAIDs, đặc biệt là thuốc corticoid. Với đặc điểm là giảm đau, chống viêm rất tốt và có nhiều tác dụng khác nên corticoid được người bán “ưu tiên” trộn vào thuốc giả danh đông y để bán.
Theo những gì bác chia sẻ, vì chưa có những thăm khám lâm sàng và đầy đủ xét nghiệm cần thiết nên tôi chưa thể khẳng định thuốc của bác có trộn thuốc tây hay không. Nhưng theo kinh nghiệm nhiều năm, không có 1 loại thuốc từ thảo dược nào lại có tác dụng nhanh và mạnh như bác mô tả. Rất có thể, nó đã được trộn thuốc giảm đau như tôi nói ở trên, đặc biệt là thuốc corticoid.
Corticoid bản chất là những hormon ngoại sinh có cấu trúc tương tự như hormon cortisol được tiết ra trong tuyến thượng thận. Đây là hormon vô cùng quan trọng, có tác dụng chống viêm, giảm đau, tham gia vào nhiều quá trình chuyển hóa trong cơ thể… Sự có mặt của nó trong máu là bắt buộc đối với sự sống của con người.
Bình thường, tuyến thượng thận tiết ra hormon này đều đặn theo nhịp sinh học của con người. Khi bác uống thuốc đông y bị trộn corticoid thường xuyên khiến nồng độ chất này tăng trong máu thì sẽ gây rối loạn chức năng và ức chế hoạt động của tuyến thượng thận.
Tuyến thượng thận là 1 tuyến nhỏ hình nón phía trên thận
Sở dĩ hiện tại bác chưa đau là vì bác vẫn uống thuốc đó đều đặn hàng ngày nên nồng độ corticoid trong máu vẫn đang cao, nhưng thực tế là khả năng tiết cortisol của tuyến thượng thận đã bị suy giảm. Khi ngừng thuốc, nồng độ corticoid trong máu giảm đột ngột trong khi tuyến thượng thận không còn hoặc giảm khả năng tiết hormon này, khiến cơn đau lập tức tái phát. Khi tiếp tục uống thuốc, nồng độ cortisol trong máu sẽ tăng cao trở lại và làm cơn đau biến mất.
Trường hợp của bác không nên ngừng thuốc đông y giảm đau đột ngột mà cần đi khám sớm để có liệu trình bỏ thuốc bài bản. Sau đây, tôi sẽ giải thích cặn kẽ tại sao bác phải ngưng thuốc nhưng ngưng theo chỉ định của bác sĩ.
Ngưng thuốc đông y chứa corticoid là điều cần thiết
Việc dùng thuốc có chứa corticoid, đặc biệt là uống liều cao trong thời gian dài sẽ khiến bác đối mặt với những tình trạng nghiêm trọng như sau:
- Loãng xương: Do corticoid làm mất cân bằng tạo xương, hủy xương, làm giảm hấp thu calci ở ruột non.
- Suy vỏ thượng thận: Do nồng độ corticoid trong máu gây ức chế hoạt động tiết cortisol của tuyến thượng thận.
- Hội chứng giả Cushing: Khi sử dụng corticoid kéo dài sẽ gây ra hội chứng Cushing do rối loạn chức năng vỏ tuyến thượng thận. Người bệnh thường có biểu hiện teo cơ, teo da, rậm lông, mặt tròn như mặt trăng,...
- Loét dạ dày - tá tràng.
- Tăng đường huyết.
- Rối loạn dịch và chất điện giải: Corticoid liều cao gây giữ nước, natri và thải kali dẫn đến tình trạng phù và nhược cơ.
Người dùng corticoid kéo dài có nguy cơ cao bị loãng xương
Ngay cả trong trường hợp thuốc bác đang dùng không trộn corticoid mà trộn các thuốc giảm đau khác như paracetamol hoặc thuốc nhóm NSAIDs thì nó cũng gây nhiều tác dụng phụ trên gan, thận… khi uống lâu dài.
Vì vậy, bác không nên tiếp tục dùng thuốc này mà cần có cách ngưng thuốc hợp lý.
Ngưng thuốc đông y chứa corticoid cần theo hướng dẫn của bác sĩ
Đặc điểm của thuốc corticoid đó là sau thời gian dùng liều cao kéo dài thì bệnh nhân không được ngưng đột ngột.
Đó là bởi trước đó glucocorticoid có nguồn gốc từ bên ngoài đưa vào luôn giữ một nồng độ cao quá mức cho phép trong máu làm tuyến thượng thận teo lại và suy giảm chức năng. Nếu ngưng thuốc đột ngột, nồng độ corticoid trong máu giảm mạnh trong khi khả năng tiết cortisol của tuyến thượng thận không thể phục hồi ngay lập tức. Hậu quả là người bệnh bị suy thượng thận cấp với biểu hiện như trụy mạch, mất nước, mệt mỏi hoặc kích động, có thể hôn mê, hạ đường huyết, dễ dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Như vậy, theo những gì bác mô tả thì rất có thể thuốc của bác có trộn thuốc giảm đau tây y, trong đó có corticoid. Vì thuốc này gây nhiều tác dụng phụ khi dùng lâu dài, nhưng nếu ngừng đột ngột thì rất nguy hiểm nên lời khuyên tốt nhất dành cho bác đó là:
- Không ngừng thuốc đột ngột mà cần đi khám sớm, mang theo thuốc đang dùng và cung cấp đầy đủ thông tin cho bác sĩ về quá trình dùng thuốc và các triệu chứng đang gặp phải. Bác sĩ sẽ làm một số xét nghiệm cần thiết, trong đó có định lượng nồng độ corticoid trong máu, hormon kích thích vỏ thượng thận huyết thanh (ACTH), Test kích thích ACTH… để đưa ra chẩn đoán chính xác.
- Sử dụng thuốc và tái khám theo chỉ định của bác sĩ: Trong trường hợp bác đã dùng thuốc corticoid liều cao trong thời gian dài, bác sĩ sẽ chỉ định liệu trình “cai corticoid” phù hợp. Cụ thể, bác sẽ phải ngưng thuốc đông y đang sử dụng và chuyển sang uống thuốc corticoid theo chỉ định và giảm liều từ từ cho đến khi ngưng hẳn.
Đến đây, hy vọng bác đã biết được mình nên làm gì sau quá trình sử dụng thuốc đông y giảm đau trong thời gian dài. Bác hãy đi khám sớm để có giải pháp khắc phục phù hợp, tránh những hậu quả khôn lường trên sức khỏe. Nếu có băn khoăn gì, bác vui lòng liên hệ tổng đài miễn cước 1800.1044 để được giải đáp.
XEM THÊM: