.webp)
.webp)
Mục lục [Ẩn]
Hỏi: Chào bác sĩ. Em 25 tuổi, em đi xét nghiệm men gan và có biết mình bị men gan cao. Chỉ số AST 50 UI/L, ALT 80 UI/L. Cho em hỏi các chỉ số trên có nguy hiểm không? Trong thời gian bao lâu thì em nên đi xét nghiệm lại. Cảm ơn bác sĩ!
(Minh Chuyên, Hải Phòng)
Trả lời:
Chỉ số men gan của em là AST 50 UI/L, ALT 80 UI/L có nguy hiểm không? Bao lâu nên xét nghiệm lại?
Chào bạn!
Thông thường có 4 loại men gan (enzym) bao gồm: AST (Aspart transaminase) hay còn gọi là SGOT; ALT (Alanin transaminase) hay còn gọi là SGPT (Serum glutamic pyruvic transaminase); Alkaline phosphatase; GGT (Gama glutamyl transpeptidase). Trong 4 loại men gan thì AST (SGOT) và ALT (SGPT) đóng vai trò chủ yếu phản ánh tình trạng của tế bào gan.
Có rất nhiều nguyên nhân làm cho men gan tăng. Sự gia tăng men gan có nghĩa là ở một chừng mực nào đó tế bào gan đã bị ảnh hưởng. Có thể là tế bào gan ảnh hưởng nhẹ (men gan tăng có tính chất nhất thời) nhưng cũng có thể men gan tăng có tính chất trường diễn hoặc tăng một cách đột biến chứng tỏ ở trong giai đoạn đó tế bào gan đang bị tổn thương. Những nguyên nhân làm men gan tăng là: viêm gan, uống rượu bia, bệnh sốt rét, bệnh đường mật, các bệnh lý khác như các bệnh do ứ sắt, viêm gan tự miễn, bệnh lý tự miễn ở ruột non. Với một số thuốc dùng để điều trị một bệnh nào đó nhưng cũng có thể gây tác dụng phụ làm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của tế bào gan hoặc gây ngộ độc tế bào gan làm xuất hiện viêm gan cấp tính do thuốc, ví dụ ngộ độc thuốc điều trị lao.
Chỉ số bình thường là AST ≤ 37 U/l và ALT ≤ 40U/l. Chỉ số AST của bạn 50 U/l, ALT là 80 U/l. Như của bạn là men gan tăng cao rồi. Khi đã biết mình bị tăng men gan, bạn nên giữ gìn sức khoẻ, tránh làm việc quá sức, bạn nên thường xuyên đến kiểm tra chỉ số men gan tại các cơ sở chuyên khoa, ít nhất 3 tháng một lần.
Bạn có thể tìm hiểu thêm thông tin về các chỉ số men gan qua phần dưới đây:
Chỉ số men gan là gì?
Gan là cơ quan tiêu hóa lớn nhất của cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa năng lượng và đào thải các độc tố trong cơ thể ra bên ngoài.
Trong đó, men gan (còn gọi là enzyme gan) đóng vai trò tổng hợp và chuyển hóa trong gan. Khi gan bị viêm, tổn thương, ngộ độc tế bào gan hay ung thư gan… thì men gan bị rò rỉ vào máu sẽ làm chỉ số men gan tăng cao. Để biết được bản thân có bị mắc bệnh gan, người bệnh cần phải tiến hành các xét nghiệm để kiểm tra chỉ số men gan.
Chỉ số men gan là mức quy định cho phép về nồng độ men gan trong cơ thể con người sau khi tiến hành các xét nghiệm về gan. Thông qua các chỉ số về men gan, bệnh nhân sẽ biết được mình có mắc bệnh men gan cao hay không, từ đó có phương pháp kiểm soát và cải thiện chức năng của gan kịp thời.
Chỉ số men gan bình thường là bao nhiêu?
Có 4 loại men gan và chỉ số ở mức bình thường của mỗi loại như sau:
- AST(GOT) 20-40 UI/L.
- ALT(GPT) 20-40 UI/L.
- GGT 20-40 UI/L
- ALP 30-110 UI/L
Đây là các chỉ số men gan chuẩn được thống nhất thông qua các kết quả nghiên cứu, xét nghiệm ở con người. Trong đó, chỉ số ALT, AST liên quan đến các bệnh lý về gan, chỉ sự tổn thương nghiêm trọng ở các tế bào gan. Thông qua chỉ số này, bác sĩ sẽ biết được các trường hợp gan bị nhiễm độc, viêm gan. Chỉ số men gan GGT bị chi phối bởi rượu, bia, các độc tố gây hại cho gan, được tìm thấy ở thận, lá lách, tuyến tụy, gan…
Vậy xét nghiệm AST, ALT, GGT, ALP là gì và có ý nghĩa như thế nào?
Chỉ số AST trong máu là gì?
AST (SGOT) là một loại men được sản xuất chính bởi gan, ngoài ra còn có ở mô tim, cơ và thận. Nồng độ AST trong máu thường thấp. Khi gan xuất hiện tổn thương, lượng AST trong máu sẽ tăng cao.
Xét nghiệm AST (aspartate aminotransferase) là một loại xét nghiệm máu có chức năng đánh giá tổn thương ở gan. Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm này để chẩn đoán bệnh lý gan hoặc theo dõi quá trình điều trị.
Xét nghiệm chỉ số men gan có vai trò gì?
Chỉ số ALT trong máu là gì?
ALT (SGPT) là chỉ số đặc hiệu cảnh báo rõ nét hơn những tổn thương ở gan do nằm chủ yếu trong bào tương ở gan (chỉ một số ít trong tế bào cơ vân và tim).
ALT (SGPT) được tìm thấy phần lớn ở trong gan, ngoài ra còn có trong bào tương. Mặc dù không thể nói rằng men này chỉ hiện diện duy nhất tại gan, nhưng có thể nói gan là nơi mà nó tập trung nhiều nhất. Nó được phóng thích vào máu khi có hiện tượng tổn thương gan. Do đó có thể xem xét nghiệm ALT là một chỉ dấu tương đối đặc hiệu để đánh giá chức năng gan.
Chỉ số GGT trong máu là gì?
GGT là men gan trong tế bào thành ống mật. GGT tăng cho thấy nguy cơ viêm gan mãn tính và bệnh đường mật.
Chỉ số ALP trong máu là gì?
ALP là enzyme có trong màng tế bào gan, thường tăng khi bị tắc nghẽn đường mật hoặc các bệnh lý về xương.
Men gan cao có nguy hiểm không?
Muốn biết có bị men gan cao hay không, chúng ta sẽ phải căn cứ vào các chỉ số xét nghiệm. Nếu bệnh nhân có chỉ số men gan vượt qua ngưỡng chỉ số men gan cho phép thì sẽ mắc bệnh men gan cao. Cụ thể:
- AST: > 20 – 40 UI/L
- GGT: > 20 – 40 UI/L
- LDH: > 30 – 40 UI/L (một loại enzym tham gia vào quá trình phản ứng Pyruvate thành lactat)
Thông thường, chỉ số men gan của người bệnh cao khi bệnh nhân mắc một số bệnh lý và các nguyên nhân như gan nhiễm mỡ, viêm gan do virus, u gan, suy gan, gan di truyền, nhiễm độc thảo mộc, viêm gan tự miễn, bệnh gan do thuốc, viêm đường mật xơ hóa… Do đó, người bệnh cần phải thận trọng tránh mắc phải bệnh lý này.
Men gan cao phản ánh tình trạng gan bị tổn thương. Đặc biệt, cả thận và tim cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tình trạng men gan cao rất nguy hiểm, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn tới tình trạng suy gan nhanh chóng và tử vong. Do đó, người bệnh cần phải đi xét nghiệm định kỳ, không nên để tới khi có dấu hiệu mắc bệnh mới đi thăm khám. Đồng thời nếu xuất hiện dấu hiệu thì không được chần chừ, phải tới ngay bệnh viện để có biện pháp chữa trị thích hợp.
Một số xét nghiệm xác định chỉ số men gan
Chỉ số men gan bao nhiêu là nguy hiểm?
Nếu chỉ số men gan tăng 1 – 2 lần so với bình thường là mức độ nhẹ, tăng trên 2 – 5 lần là ở mức độ trung bình, nhưng tăng trên 5 lần là chỉ số men gan cao. Với những bệnh nhân uống nhiều rượu, men gan cao với chỉ số gấp 2 – 10 lần so với bình thường. Riêng bệnh nhân bị suy gan cấp thì chỉ số này có thể tăng cao ở mức 5.000 UI/L.
Mức độ nguy hiểm của bệnh men gan cao còn tùy thuộc rất nhiều vào chỉ số men gan ở từng người bệnh. Chỉ số men gan càng cao, tăng đột biến đồng nghĩa với việc mức tổn thương gan càng nhiều. Nếu người bệnh bị men gan cao ngày càng nhiều, cao gấp 5 lần thì cần phải kiên trì, nghiêm túc trong việc điều trị bệnh, tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra như ung thư gan, xơ gan, suy gan, thậm chí là tử vong.
Nguyên nhân khiến chỉ số men gan tăng cao?
Viêm gan do rượu
Viêm gan do rượu là một trong những nguyên nhân chính làm các chỉ số men gan tăng. Nồng độ các chỉ số men gan tăng thường tỷ lệ thuận với mức độ tổn thương gan do rượu gây ra.
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
Đây là tình trạng mỡ tích tụ bất thường ở gan của những người ít hoặc không uống rượu. Bệnh là nguyên nhân phổ biến nhất làm các chỉ số men gan tăng cao nhưng đa phần người bệnh chủ quan cho rằng bệnh lành tính. Tuy nhiên ở giai đoạn phát triển bệnh có thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như xơ gan hay ung thư gan.
Viêm gan siêu vi
Viêm gan siêu vi bao gồm viêm gan A (HAV), viêm gan B (HBV), hoặc viêm gan C (HCV) thường xuất hiện với các chỉ số men gan cao. Bệnh biểu hiện qua các triệu chứng nhiễm trùng như đau bụng, mệt mỏi, nước tiểu sẫm màu và vàng da. Một số loại viêm gan có thể âm thầm diễn tiến trong nhiều năm với các triệu chứng không đặc hiệu như mệt mỏi mãn tính.
Viêm gan tự miễn
Viêm gan tự miễn là các tế bào gan bị chính hệ miễn dịch của cơ thể tấn công dẫn đến gan bị viêm, từ đó làm tăng các chỉ số men gan. Nguyên nhân của bệnh chưa rõ nhưng có thể do di truyền hoặc môi trường. Người bệnh có thể có triệu chứng mệt mỏi, biếng ăn, khó chịu ở bụng, đau cơ và phù nề.
Bệnh đường mật
Bệnh đường mật như viêm đường mật, sỏi đường mật, giun chui ống mật thường liên quan với gan. Nguyên nhân là do khi đường dẫn mật bị phù nề hoặc dịch mật bị tắc nghẽn sẽ tác động lên gan, khiến chỉ số men gan tăng.
Thuốc
Nhiều loại thuốc khi dùng quá liều có thể gây nên ngộ độc, dẫn đến tổn thương gan và làm chỉ số men gan tăng cao như: Thuốc giảm đau Aspirin, Paracetamol, Ibuprofen và Naproxen…; kháng sinh như Amoxicillin, Isoniazid…
Nguyên nhân khác
Ngoài những nguyên nhân trên, các chỉ số men gan tăng còn có thể do nghiện rượu, ngộ độc hóa chất, sốt rét, ung thư gan, viêm tụy… hoặc nguyên nhân không phải do tổn thương gan như hoạt động thể lực mạnh.
Xử trí tình trạng men gan tăng cao
Men gan tăng cao có thể dẫn tới nhiều biến chứng khó lường và việc điều trị không hề đơn giản.
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra men gan tăng cao mà chúng ta có các hướng xử trí khác nhau. Bên cạnh đó, bạn cần chú ý thực hiện những điều sau để kiểm soát tốt chức năng gan cũng như bảo vệ gan.
- Hạn chế tối đa hoặc loại bỏ hoàn toàn thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia. Đồng thời, nên hạn chế thực phẩm có thể tác động xấu tới gan như thức ăn đóng hộp, chế biến sẵn, nhiều đường béo cũng như thịt đỏ, dầu, gia vị cay nóng.
- Duy trì chế độ nghỉ ngơi hợp lý, không thức khuya, nên tập thể dục nhẹ nhàng và hạn chế các công việc nặng nhọc. Bên cạnh đó, cần tránh những hóa chất gây hại có trong môi trường sống của mình.
- Uống đủ nước, ăn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, giàu chất xơ.
- Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng các loại thuốc có nguy cơ gây hại cho gan.
- Chủ động đi khám chức năng gan để phát hiện sớm các vấn đề về gan.
- Sử dụng các loại dược liệu có tác dụng mát gan, giải độc gan như atiso, nghệ, cây kế sữa...
- Sử dụng các sản phẩm nguồn gốc thiên nhiên để cải thiện chức năng gan.
Các chỉ số men gan (AST, ALT, GGT, ALP) là yếu tố quan trọng để đánh giá chức năng gan và các bệnh lý liên quan đến gan. Để hạn chế tình trạng men gan tăng cao gây nguy hiểm tới sức khỏe, chúng ta cần sớm ý thức tới việc bảo vệ lá gan của mình bằng cách thực hiện chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, đặc biệt hạn chế rượu bia và sử dụng thuốc tây bừa bãi… Hy vọng bài viết đã cung cấp thêm cho bạn nhiều thông tin hữu ích. Nếu có bất kỳ khó khăn, thắc mắc gì về sức khỏe, hãy gọi điện tới tổng đài tư vấn miễn cước 18001044 để được hỗ trợ.
XEM THÊM:
.webp)
.webp)
.webp)
